Azərbaycan bir ildən az müddət əvvəl beynəlxalq ictimaiyyətin yekdil dəstəyi ilə COP29-a ev sahibliyi etməkdən şərəf duydu. Beynəlxalq əhəmiyyətli COP29 tədbirinin uğursuz olacağını arzu edənlər və buna çalışanlar, hətta nəyə isə ümid edənlər özləri məyus oldular Ölkəmizi rəqib hesab edənlər, düşmən kimi görənlər, ən azından qələbələrimizlə barışmayanlar, uğurlarımızı həzm edə bilməyənlər, hər məqamda mane olmaq istəyənlər, artıq Azərbaycanın dünya miqyasında, beynəlxalq səviyyədə növbəti diplomatik qələbəsini sadəcə müşahidə etmək məcburiyyətində qaldılar.
Danışıqlar aparmış prioritetlərin balanslaşdırılmış paketinin təqdim edilməsinə paralel olaraq, COP29 Sədrliyinin Fəaliyyət gündəliyi daha geniş qrup maraqlı tərəfləri qlobal iqlim fəaliyyətinə töhfə verməyə çağırıb. Fəaliyyət Gündəliyinin Təşəbbüsləri bəzi aktual problemlərə qarşı mübarizə aparır, unudulmuş prioritetlərə işıq salır, ev sahibi ölkənin təcrübəsinə və perspektivinə əsaslanan unikal həllər təklif edir və ardıcıllığı və COP-dan-COP-a davamlılığı möhkəmləndirir. Bu təşəbbüslər bütün maraqlı tərəflərlə məsləhətləşmələr əsasında inklüziv və şəffaf şəkildə hazırlanıb. Onlar mövcud təşəbbüsləri tamamlayır və iqlim çağırışlarına yeni, yaradıcı yanaşmalar gətirir. Bu Təşəbbüslər birlikdə ambisiyalı iqlim fəaliyyətinin həyata keçirilməsini dəstəkləyəcək.
“COP29-un İqlim Maliyyəsi, İnvestisiya və Ticarət üzrə Bakı Təşəbbüsü (BICFIT)”. COP29 Sədrliyi maliyyə, investisiya və ticarətin iqlim gündəliyinin mərkəzində qalmasını təmin etmək üçün BMT qurumlarını, beynəlxalq təşkilatları, çoxtərəfli inkişaf banklarını, çoxtərəfli iqlim fondlarını, özəl sektoru, vətəndaş cəmiyyətini, əsas koalisiyaları və digər maraqlı tərəfləri, həmçinin COP Sədrlikləri və Tərəfləri bir araya gətirdi. Kiçik və orta sahibkarlığın yaşıl keçidi üzrə yeni Bakı İqlim Koalisiyasını elan etdi.
“Enerji üzrə öhdəliklər və bəyanatlar”. COP29 Sədrliyi enerji saxlama, şəbəkələr, zonalar, dəhlizlər və hidrogen mövzularında öhdəliklər və bəyanatlar təqdim etdi, bunları 150 Tərəf təsdiq etdi.
COP29 Yaşıl Rəqəmsal Fəaliyyət Bəyanatı”. 75-dən çox hökumət və rəqəmsal texnologiya sənayesinin 1100-dən çox üzvü emissiyaları azaltmaq və iqlimə dayanıqlılığını gücləndirmək üçün rəqəmsal vasitələrdən istifadə edən bəyanatı təsdiqlədi; İqlim Davamlılığı üçün İnsan İnkişafı üzrə Bakı Təşəbbüsü”. 8 BMT agentliyi, 3 çoxtərəfli inkişaf bankı və 3 iqlim fondu arasında birgə bəyanat qəbul edildi. Bu bəyanat çərçivəsində İqlim Davamlılığı üçün İnsan İnkişafı üzrə Bakı Rəhbər Prinsipləri qəbul edildi və Bakı COP Sədrliklərinin İqlim və Səhiyyə üzrə Davamlılıq Koalisiyası yaradıldı.
Bu qədər böyük miqyaslı, qlobal əhəmiyyətli tədbirə ev sahibliyi edən Azərbaycan həmin tədbiri uğurla başa vurmaqla, “qara qüvvələrin” arzularını puça çıxardı və bununla da daha bir diplomatik qələbəyə, özü də dünya tarixinə yazılan bir diplomatik qələbəyə imza atmış oldu.
Əminağa İsparov,
Cəlilabad rayon üzrə təhsil sektorunun metodisti